برای سازمان‌های امدادرسان آلمانی تفکیک کسانی که در افغانستان جانشان واقعا خطر است و کسانی که در خطر نیستند، مشکل شده است. سازمان‌هایی که برنامه پذیرش افغان‌ها برای اسکان در آلمان را پیش می‌برند، روزانه صدها درخواست دریافت می‌کنند که از آنان می‌خواهد زمینه انتقالشان به این کشور را مهیا کنند. اکثر متقاضیان هم خود را جزو اقلیت‌های مذهبی یا جنسی، فعالان مدنی و حقوق بشر یا خبرنگار معرفی کرده‌اند.

وب‌سایت مهاجر نیوز که خبرهای مهاجرت را پوشش می‌دهد، در گزارش تازه‌ای که روز دوشنبه، ۱۶ آبان، منتشر کرد، گفت که سه سازمان عمده‌ای که برنامه جدید پذیرش افغان‌ها در آلمان را پیش می‌برند، می‌گویند از اواسط اکتبر تا اول نوامبر، حدود ۵۰ هزار درخواست به دستشان رسیده است.

اکسل شتایر، عضو سازمان «ماموریت راه نجات» (mission lifeline) می‌گوید تا اوایل نوامبر، حدود ۱۷ هزار درخواست از افغان‌ها ثبت کرده است. سازمان «پل هوایی کابل» (Kabul luftbrucke) نیز خبر داد که ۱۵ هزار درخواست از طریق ای‌میل و دیگر حساب‌های این سازمان در رسانه‌های اجتماعی به دستشان رسیده است. سازمان گزارشگران بدون مرز آلمان هم که تنها بر انتقال خبرنگاران افغان متمرکز است، می‌گوید ۱۲ تن که خود را خبرنگار معرفی می‌کنند، از این نهاد خواسته‌اند امکان انتقالشان به آلمان را فراهم کنند. علاوه بر این  چهار هزار نیز از این نهاد حمایت از خبرنگاران کمک خواسته‌اند.

سازمان گزارشگران بدون مرز اعلام کرده که به دلیل حجم بی‌رویه درخواست‌ها از این سازمان، ناگزیر شده است فرم آنلاین درخواست پذیرش را موقتا از دسترس خارج کند. وزارت خارجه آلمان نیز اعلام کرد تعداد درخواست‌های پذیرش که به دولت فدرال آلمان رسیده، پنج رقمی شده است.

دولت فدرال آلمان در اکتبر ۲۰۲۲، برای پذیرش افغان‌های در معرض خطر، طرح جدیدی را آغاز کرد. بر اساس این طرح، آلمان ماهانه حدود یک هزار افغان را که ثابت شود جانشان در خطر است، به این کشور انتقال خواهد داد. فعالان حقوق بشر و خبرنگاران، کارمندان بخش قضایی، نیروهای پلیس و سیاستمدارانی که پس از سلطه طالبان جانشان در افغانستان در معرض خطر قرار دارد، در اولویت قرار دارند. البته بر اساس طرح جدید، خود افغان‌ها نمی‌توانند برای پذیرش در آلمان مستقیم درخواست بفرستند؛ بلکه سازمان‌هایی چون پل هوایی کابل و گزارشگران بدون مرز اجازه دارند تقاضای درخواست‌کنندگان را ثبت و بررسی کنند و به دولت فدرال درخواست دهند.

با این حال برخی از سازمان‌های امدادگر می‌گویند این نگرانی وجود دارد که طرح جدید پیش از اجرایی شدن شکست بخورد. آنان از دولت آلمان خواسته‌اند تا در زمینه پذیرش افغان‌ها با شفافیت و تلاش بیشتری عمل کند.

تیلی زونکل، از اعضای سازمان پل هوایی کابل، می‌گوید: «این برنامه از نظر ما یک برنامه تبلیغاتی توخالی است و واقعا برای افراد در معرض خطر طرح‌ریزی نشده است.» کریستیان میهر، از اعضای سازمان گزارشگران بدون مرز، نیز نگران است این طرح خوب پیش نرود و شکست بخورد. او از دولت فدرال آلمان درخواست کرد در کنار طرح پذیرش جدید، به صورت تسهیل‌شده و بدون طی مراحل اداری، زمینه انتقال تعدادی از خبرنگاران افغان را که جانشان به شدت در خطر است، میسر کنند.

پیش از این هم تعدادی از سازمان‌های امدادرسان در زمینه انتقال مهاجران افغان از برنامه جدید انتقاد کرده بودند. آنان در نامه‌ای که به نخست‌وزیر آلمان و وزیر خارجه این کشور فرستادند، خواهان تجدید نظر در این طرح شدند. در این نامه آمده است که پذیرش افراد بیشتر در معرض خطر مانند فعالان مدنی، کارمندان رسانه‌ای، فعالان فرهنگی یا فعالان حقوق زن تنها در صورتی می‌تواند موثر باشد که هم‌زمان روند انتقال هم اصلاح شود و ویزای بشردوستانه بیشتر صادر و الحاق خانواده‌ها تسریع شود.

این سازمان‌ها همچنین ابراز نگرانی کرده‌اند که مراکز مشاوره و هماهنگ‌کننده برای این کارها به تعداد کافی نیرو نداشته باشند. این سازمان‌ها که بر اساس سوابق و اطلاعات خود در برنامه پذیرش شرکت داده شده‌اند، گفتند: «ما برنامه پذیرش حکومت فدرال را به نحوی که تاکنون به پیش رفته است، از نظر سازماندهی و محتوا بسیار تامل‌برانگیز می‌دانیم.»

این طرح اگرچه در میان افغان‌هایی که جانشان به معنای واقعی در افغانستان در خطر است، امیدواری‌هایی ایجاد کرده است، چالش‌های فراوانی نیز سر راه دارد. حجم بی‌حد درخواست‌ها برای انتقال به آلمان باعث شده است تا روند تفکیک افراد در معرض خطر بسیار زمان‌بر شود. به طور مثال، حدود ۱۶ هزار تن به سازمان گزارشگران بدون مرز درخواست داده‌اند. این ۱۶ هزار تن جدا از چند هزار نفری‌اند که در یک سال گذشته افغانستان را ترک کرده و در کشورهای مختلف جهان اسکان یافته‌اند. با توجه به فعالیت نزدیک به ۵۰۰ رسانه در افغانستان تا قبل از سقوط دولت جمهوری و ادامه فعالیت ۳۵۰ رسانه پس از سلطه طالبان، این حجم درخواست‌ برای دولت آلمان پذیرفتنی نیست و بنابراین آنان مجبورند برای تشخیص خبرنگاران واقعی و در معرض خطر، زمان و وقت بیشتری صرف کنند.

علاوه بر این، مسئله صادر نشدن گذرنامه در افغانستان نیز چالش دیگری شده است. افغان‌ها برای رسیدن به آلمان باید به کشور سوم بروند. اما رفتن به کشور سوم هم بدون پاسپورت امکان ندارد. گذشتن غیرقانونی از مرزها هم خطرات جانی دارد و حتی اگر امکان عبور هم وجود داشته باشد، با توجه به برنامه اخراج مهاجران غیرقانونی از ایران، پاکستان و ترکیه، این امکان وجود دارد که دوباره اخراج شوند.

هنوز روند اجرایی این طرح آغاز نشده است و معلوم نیست سازمان‌های مسئول انتقال افغان‌ها چه زمان می‌توانند از میان حجم گسترده درخواست‌ها، به آن‌هایی که واقعا مستحق انتقال‌اند، کمک کنند.